Toelichting financiële begroting

Algemene beleidslijnen

Om slagvaardig te kunnen opereren en genoeg middelen te hebben om als weerstandsvermogen in te zetten bij onverwachte financiële tegenvallers beschikken we over een gezonde en effectieve reservepositie.

Er vindt geen onnodige of ongelimiteerde vastlegging van gemeentelijke middelen in reserves plaats. Niet langer voor het oorspronkelijk doel benodigde reservemiddelen vloeien terug naar de algemene reserve. De raad kan deze vervolgens herbestemmen voor realisatie van andere bestuurlijke doelen.

De gemeentelijke reservepositie wordt periodiek doorgelicht op doelmatigheid en doeltreffendheid. Onnodige reserves en voorzieningen heffen we op.

De raad besluit tot het instellen en/of opheffen van reserves. Reserves worden alleen gevormd voor realisatie van vooraf vastgestelde beleidsdoelen en/of projecten. Reserves zijn niet bestemd voor dekking van structurele lasten, met uitzondering van amortisatiereserves.

Amortisatie reserves worden geïndexeerd met een vast percentage per jaar, alle andere reserves worden niet geïndexeerd.

Rapportage en verantwoording over besteding van reserves vindt plaats via de planning- en controlcyclus.

Tekorten in de gemeentebrede exploitatie worden vereffend via de algemene reserve. Binnen de reserve wordt daarvoor een buffer van € 100 per inwoner als ondergrens aangehouden.

Beleidskaders en spelregels met betrekking tot reserves en voorzieningen zijn vastgelegd in de kadernota reserves en voorzieningen. Deze is in 2020 vastgesteld. De volgende reguliere actualisatie staat gepland voor 2024 tenzij wijzigingen in wet- en regelgeving daar eerder aanleiding toe geeft.

Beleidskaders met betrekking tot het weerstandsvermogen en solvabiliteit zijn vastgelegd in de kadernota weerstandsvermogen en risicomanagement. Deze is eveneens in 2020 vastgesteld en wordt in 2024 herzien.

Prognose, budgetten

Voor alle reserves en voorzieningen is een prognose opgesteld van het meerjarig verloop.

Per reserve en voorziening zijn per jaar de stortingen en onttrekkingen geraamd. De verdeling over de jaarschijven maakt onderdeel uit van de begroting , maar is van de reserves niet altijd in de beleidsprogramma’s opgenomen.

Bij de beleidsprogramma’s zijn alleen kosten en verrekening reserves opgenomen indien er op voorhand duidelijkheid is over het jaar van mutatie zoals bijvoorbeeld bij amortisatiereserves. Bij bijvoorbeeld verrekening met projecten is het jaar van mutatie niet op voorhand duidelijk en in dit geval zijn zowel de kosten als de verrekening van de reserve vooralsnog niet opgenomen in het beleidsprogramma. Een actualisatie van de mutaties wordt opgenomen in de voortgangsrapportage.

Weerstandsvermogen

Als indicatie of risico’s opgevangen kunnen worden, is in de begroting en rekening verplicht een verhoudingsgetal voor het weerstandsvermogen opgenomen. De ratio weerstandsvermogen is de verhouding tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de benodigde weerstandscapaciteit voor risico’s. De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit het vrije deel in de algemene en bestemmingsreserves, onbenutte belastingcapaciteit en vrije ruimte op de begroting.

Met het vaststellen van kadernota weerstandsvermogen en risicomanagement is besloten dat de gemeente Assen streeft naar een structurele ratio weerstandsvermogen van minimaal 1,0 (ondergrens voldoende). In de kadernota weerstandsvermogen en risicomanagement is dit vastgelegd. Vooralsnog wordt hieraan voldaan waarbij wij de ontwikkelingen blijven monitoren.  

Solvabiliteitsratio

De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid van de gemeente. De solvabiliteitsratio wordt bepaald door eigen vermogen gedeeld door totaal vermogen. Hierin is eigen vermogen het totaal van algemene reserve plus bestemmingsreserves.

Met het vaststellen van de kadernota weerstandsvermogen en risicomanagement is besloten dat de gemeente Assen streeft naar een structureel eigen vermogen met een solvabiliteitsratio van minimaal 20% (ondergrens gemiddeld risico). Vooralsnog wordt hieraan voldaan. Echter de ratio staat wel onder druk gezien de ontwikkelingen in de algemene reserve en bestemmingsreserves.

Looptijd amortisatiereserves

De looptijd van de jaarlijkse onttrekking aan een Amortisatiereserve voor dekking van kapitaallasten is gelijk aan de looptijd van de afschrijving. Dit wordt ook in de BBV voorgeschreven. In een aantal gevallen is in het verleden echter door de raad besloten tot een kortere looptijd. Hierdoor is in de eerste jaren een hogere dekking van kapitaallasten mogelijk, maar op een gegeven ogenblik is de Amortisatiereserve leeg terwijl het geactiveerde bezit nog niet volledig is afgeschreven. Hierdoor ontstaat dan in de vervolg jaren een nadeel in de begroting.  

Bij de vaststelling van het Herstelplan 2020 – 2024 zijn de amortisatiereserves waar de looptijd van het actief langer doorliep aangepast.

Voor de amortisatiereserves waar geen directe relatie bestaat met een materieel actief is een afbouwplan vastgesteld.

Als op grond van de BBV regelgeving nieuwe amortisatiereserves nodig zijn zal worden uitgegaan van looptijden welke gelijk zijn aan de periode van afschrijving van het actief.

Structurele toevoegingen en onttrekkingen reserves 2022-2025

In de begroting 2022 en de financiële prognoses voor 2023-2025 is op basis van besluitvorming rekening gehouden met een aantal structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de gemeentelijke reserves.  

Toevoegingen aan en onttrekkingen uit de reserves worden als structureel aangemerkt als het gaat om jaarlijks terugkerende onttrekkingen aan financieringsreserves dan wel dekkingsreserves (kapitaallasten) of om onttrekkingen uit een daartoe toereikende (bestemmings-)reserve die is ingesteld om gedurende een periode van minimaal drie jaar structurele lasten te dekken. Onttrekkingen en toevoegingen die niet aan deze criteria voldoen worden in het kader van het financieel toezicht als incidenteel aangemerkt.

In de Asser situatie gaat in vrijwel alle gevallen om de inzet en voeding van de amortisatiereserves. Deze reserves zijn door de raad ingesteld als onderdeel van een kostendekkingsplan voor gemeentelijke investeringen. De uitputting ervan vindt plaats op basis van een vooraf vastgesteld plan en strekt zich uit over een lange periode. In 2020 hebben wij deze amortisatiereserves doorgelicht en afgestemd op de huidige regelgeving BBV, de accountant en de toezichthouder.