2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Budget ontwikkeling Participatiewet (BUIG-uitkering) -baten
Het rijksbudget voor de uitkeringen is en blijft wispelturig en vaak niet toereikend. Het verdeelmodel, op basis waarvan het macrobudget wordt toebedeeld aan gemeenten, zorgt voor fluctuaties in het budget. Ondanks dat het verdeelmodel is uitontwikkeld, vindt jaarlijks een herijking plaats van de parameters die de kans op bijstand voorspellen, wat voor onzekerheid zorgt over de in de toekomst te ontvangen budgetten. Assen wordt nu al een aantal jaren achtereen geconfronteerd met een tekort op de BUIG-uitkering.

Een ingediend bezwaarschrift gericht aan het Rijk afgelopen jaar met diverse goede argumenten voor een grotere hap uit de taart voor Assen, heeft niet tot succes geleid. Wat ook een rol speelt is dat sinds de decentralisaties veel mensen met een arbeidshandicap (afspraakbanen en beschut werk) in de Participatiewet zijn ingestroomd, wat zorgt voor een minder stabiele en wisselende doelgroep, waardoor beleidsmaatregelen naar verwachting minder snel een effect zullen sorteren. Tevens is nog onbekend wat de verdeling zal zijn van de extra coronamiddelen over de gemeenten.

Ontwikkeling uitkeringen - lasten  
De economische ontwikkeling is van groot belang voor het succes van de uitvoering van de Participatiewet. Deze bepaalt immers voor een groot deel de opnamecapaciteit van de arbeidsmarkt. De onvoorspelbaarheid van de economische ontwikkeling vormt daarom een risico voor zowel instroom als uitstroom.

Door de coronapandemie waren begin 2021 de vooruitzichten van de ontwikkeling van de werkloosheid en de bijstandsaantallen somber. De destijds opgestelde CPB ramingen gingen uit van een stijging van ruim 13% in 2022. In de begroting van WPDA, voor wat betreft het Asser aandeel 1 op 1 doorgezet in onze eigen begroting, is met dit percentage gerekend. Laatste inzichten en berekeningen laten zien dat het waarschijnlijk mee gaat vallen met de stijging (circa 4,5% op basis van de meest actuele raming). De ontwikkeling in 2022 blijft echter onzeker, al zal de financiële impact naar verwachting meevallen omdat de BUIG-uitkering mee zal fluctueren met de economische ontwikkelingen.    

Budget ontwikkeling WSW
Het Rijk geeft jaarlijks minder subsidie voor de sociale werkvoorziening omdat sinds 2015 geen nieuwe instroom meer mogelijk is. De terugloop van het aantal medewerkers en de afbouw van de bijbehorende bedrijfskosten verloopt langzamer dan de afbouw van de Wsw-bijdrage. Landelijk leidt dit tot structurele tekorten op de sociale werkvoorziening. In 2020 was er door de coronacompensaties van het Rijk geen sprake van een tekort. Ook in 2021 springt het Rijk nog bij en is de verwachting dat de tekorten meevallen. Hoe de ontwikkeling in 2022 en verder gaat verlopen is nog onzeker, in de meerjarenbegroting vanaf 2022 wordt met de kennis van nu rekening gehouden met teruglopende tekorten. Daarnaast speelt een rol dat beschut werkplekken en baanafspraakbanen een hogere kostprijs hebben dan de WSW-werkplekken en dit gegeven leidt tot een hogere druk op de lastenkant van de gemeente bij de vervanging de komende jaren van de uitstromende WSW-werkplekken.

Re-integratie, loonkostensubsidies en bijzondere bijstand
Naast BUIG en WSW, de regelingen met de grootste impact, liggen er beperkte(re) risico’s in de ontwikkeling van de overige budgetten waarvan de financiering plaatsvindt door het Rijk. Deze liggen op het vlak van de re-integratiegelden, loonkostensubsidies (vanaf 2021 een gewijzigde systematiek) en de bijzondere bijstand. In verband met een hogere onzekerheid over de begroting dan andere jaren doordat de coronapandemie ook in 2022 en verder nog zal doorwerken en het feit dat in de begroting zelf de gemeentelijke bijdrage licht daalt, is voorzichtigheidshalve ook voor deze regelingen opgeteld een risico bepaald dat wordt meegenomen in de berekening van het weerstandsvermogen. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de risicoparagraaf in de begroting 2022 van het WPDA.